Giriş: Babi Yar nedir?

Babi Yar nedir ve orada ne olmuştur?

Babi Yar katliamı hakkında gerçekler:

Şehir 1921 yılından 18 Eylül 1941'e kadar Sovyet yönetimindeydi. Almanların 19 Eylül 1941 günü şehre ulaşmasından beş gün sonra, NKVD'nin (Sovyet gizli polisi) özel bir komandosu Kiev'in merkezinde birkaç bomba patlatarak, Almanların karargah olarak kullandığı Grand Hotel gibi pek çok binayı tahrip etti. Bombalar, bir hafta boyunca süren büyük yangınlara yol açtı ve şehir merkezinin iki kilometrekarelik bölümünü yerle bir etti. Yaklaşık 200 Alman öldürüldü.[2] Naziler bombalamanın arkasında NVKD'nin olduğunu bilmelerine rağmen, hiç vakit kaybetmeden hasardan Yahudileri sorumlu tuttular ve "misilleme" olarak Kiev Yahudilerinin tümünü öldürme fırsatını kaçırmadılar.[3]

İnfazcılar kimlerdi?

İnfazları gerçekleştirmek için büyük bir kuvvet toplanmıştı; aralarında şunlar da vardı:

• Einsatzgruppe C'nin operasyon bölgesinin Üst Düzey SS Polis Şefi Friedrich Jeckeln'e rapor veren Paul Blöbel'in doğrudan komutası altındaki Sonderkommando 4a
• Bir Waffen-SS taburunun 3. bölüğü
• Polis Taburları 9, 45 ve 305
• Ukrayna destek kuvvetleri[4]

29 ve 30 Eylül 1941: Babi Yar'da katliam

Kiev'deki tüm Yahudilerin 29 Eylül 1941 günü sabah 8'de toplanmasını emreden bir bildiri 26 Eylül 1941 günü sokaklarda dağıtıldı. Kimlik belgelerini, paralarını, değerli eşyalarını ve sıcak tutacak kıyafetler getireceklerdi. 29 Eylül sabahı toplanan Yahudiler, Babi Yar'la sınır olan Yahudi mezarlığına yürütüldü.

Ukraynalı görgü tanığı Fedir Pihido şöyle hatırlıyor: "Çoğu ihtiyarlardan oluşan ama aralarında orta yaşlılarında bulunduğu binlerce kişi Babi Yar'a doğru gidiyordu. Ve çocuklar… Tanrım, çok fazla çocuk vardı! Herkes eşyalarını sırtlanmış, kucağında çocuklarla yürüyordu. Yürüyecek takati olmayan yaşlı ve hastaları, muhtemelen oğulları veya kızları kimseden yardım almadan el arabalarında taşıyordu. Bazısı ağlıyor, bazısı onları teselli ediyordu. Çoğu dalgın dalgın, sessiz sedasız, perişan bir şekilde yürüyordu. Korkunç bir manzaraydı."[5]

Yahudi mezarlığında çitler dikilmişti ve bölgeyi iç içe geçmiş üç çember şeklinde asker ve polis koruyordu. Yahudilere gruplar halinde soyunmaları ve kimlik belgelerini, eşyalarını ve değerli mallarını bırakmaları emredildi. Daha önce var olan ve bir kısmı da yeni yapılmış patikalardan geçerek vadiye sokuldular. Ardından Naziler ve işbirlikçileri onları vadi boyunca 1,5 kilometre uzanan çeşitli infaz bölgelerine götürdüler. Yahudiler ya yere yatmış haldeyken ya da dar bir çıkıntının üzerinde ayakta dururken vuruldu. Bu durum infaz bölgesine göre değişiyordu. Naziler ve işbirlikçileri hava kararınca yeni infazlar yapmayı durdurdu ve bunun yerine cesetlerin üzerinde yürüyerek, sağ kalanları vurdular. Kıyım iki gün devam etti. Almanların kendi kayıtlarına göre 29 ve 30 Eylül'de, sadece iki günde 33.771 Yahudi vurularak öldürüldü. [6]

Nazilerin Kiev'i işgal ettiği iki yıl boyunca Babi Yar'da pek çok başka insan daha infaz edildi; bunların arasında daha fazla Yahudi, Sovyet savaş esirleri, çingeneler ve siyasi mahkumlar da vardı. Vadideki cinayetler, Sovyet ordusu yaklaşıp Naziler kaçmaya başlayan dek, son ana kadar devam etti. Babi Yar'da Nazi işgali sırasında kaç kişinin öldürüldüğünü bilinmemektedir. Bazıları 100.000 kişinin öldürülmüş olabileceğini düşünmektedir. 

Katliamdan sonra:

Naziler vadideki ilk toplu mezarların üstünü örtmek için savaş esirlerini kullandı. İki yıl sonra, Eylül/Ekim 1943'te Rus ordusu Kiev yakınlarına çekilirken, Naziler cesetleri alelacele topraktan çıkarıp yaktı. Yakındaki Syrets çalışma kampından getirdikleri köle işçileri kullandılar. Bu Sonderkommando altı hafta boyunca cesetleri çıkardı, ceset yakma ızgaralarında yaktı ve yeniden gömdü ya da külleri dağıttı. İşleri bitince Nazilerin kendilerini ortadan kaldıracağını tahmin eden Sonderkommando mensupları isyan çıkarıp kaçtı. Kaçıp kurtulanlardan 14 kişiden 8'i yaşadıklarını savaştan sonra anlattı.

Günümüzde Babi Yar: 

13 Mart 1961 günü, yakındaki fabrikaların atıklarını tutan bir baraj yıkıldı. Su duvarı Babi Yar vadisine dolarak, yoluna çıkan her şeyi yok etti ve vadi civarındaki mahallede yaşayan birkaç bin kişiyi öldürdü. Bu afet vadinin topografyasını önemli ölçüde değiştirdi ve toplu katliamın fiziksel kanıtlarının çoğunu sürükleyip götürdü. Daha sonra yapılan inşaat Babi Yar'ı hepten değiştirdi. Bölge; bir park, apartmanlar, yollar ve köprüler inşa etmek için düzeltildiğinden günümüzde artık tanınmaz haldedir.[7]

NOTLAR

[1] Karel C. Berkhoff, "Babi Yar: Toplu Katliam Bölgesi, Unutulma Vadisi," s. 2 https://www.ushmm.org/m/pdfs/Publication_OP_2011-02.pdf

[2] Silahlı Kuvvetler Üst Komutası'nın Harekat Personel Şefi Alfred Jodl, Nuremberg'deki Uluslararası Askeri Ceza Mahkemesi'nde NKVD'nin bombaları yerleştirdiğine dair ifade vermiştir. Almanlar ilk başta bunun yerel halkın gerçekleştirdiği bir sabotaj eylemi olduğunu düşünmüştü ancak daha sonra, çok uzun zaman evvel hazırlanmış ve yok edilecek 50-60 binanın listelendiği bir tahrip krokisi buldular. Jodl, krokiyi bizzat görmüştü ve geriye kalan 40 bombayı patlamadan önce etkisiz hale getirmek için kullanmıştı. http://holocaustresearchproject.org/einsatz/babiyar.html.

[3] Kiev yıkımının etrafında yaşanan olayların ve ardından Yahudilerin toplanıp infaz edilmesinin tam hikayesi için, bkz. Karel C. Berkhoff, "Babi Yar: Toplu Katliam Bölgesi, Unutulma Vadisi," s. 2.

[4] Peter Longerich, Holokost: Nazi Mezalimi ve Yahudilerin Öldürülmesi (Oxford Üniversitesi Yayınları, 2010), s. 224.

[5] Karel C. Berkhoff, "Babi Yar: Toplu Katliam Bölgesi, Unutulma Vadisi," s. 5, 6.

[6] Operasyonel Durum Raporu SSCB No. 101, 2 Ekim 1941 ve Operational Situation Report USSR No.106, 7 Ekim 1941 Yitzhak Arad, Shmuel Krakowski ve Shmuel Spector (editörler), Einsatzgruppen Raporları: Temmuz 1941-Ocak 1943 Sovyetler Birliği'nin İşgal Altındaki Topraklarında Yaşayan Yahudilere Karşı Nazi Ölüm Mangalarının Harekatlarının Görevlendirilmelerinden Seçmeler (Holokost Kütüphanesi, 1989), s. 168, 173. Ayrıca http://www.holocaustresearchproject.org/einsatz/situationreport150.html adresinde de bulunmaktadır.

[7] Babi Yar'ın günümüzde nasıl göründüğüne dair bir fotoğrafı http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Babi_Yar_12.jpg adresinde görebilirsiniz..